Le Corbusier

Nazywany papieżem modernizmu i twórcą nowoczesnej architektury.

Choć z licznych biografii i wspomnień współpracowników Le Corbusiera wyłania się zagadkowy obraz człowieka-geniusza o narcystycznej naturze i niełatwym charakterze, to trzeba zauważyć, że współczesne miasta Europy i świata nie byłyby takie same, gdyby nie jego wizjonerstwo i błyskotliwość.

Żaden inny XX-wieczny architekt nie wpłynął tak silnie na kształt zarówno europejskiej, jak i światowej architektury i urbanistyki. Co ciekawe Le Corbusier nie ukończył żadnej szkoły architektonicznej. Napisał pięćdziesiąt książek, które do dziś stanowią wykładnię teorii i praktyki sztuki architektonicznej. Umiejętności i wiedzę zdobywał, podróżując po Europie i terminując w pracowniach ówczesnych twórców. Jego nauczycielami byli między innymi Auguste Perret, znany ze swoich innowacyjnych projektów wykorzystujących beton i stal, berliński architekt i projektant form przemysłowych Peter Behrens, czy Walter Gropius, twórca Bauhausu – słynnej szkoły projektowania.

Le Corbusier, a raczej Charles-Édouard Jeanneret-Gris, urodził się w 1887 roku w niewielkim miasteczku La Chaux-de-Fonds w Szwajcarii. Początkowo pracował w zakładzie zegarmistrzowskim swojego ojca, gdzie parał się grawerstwem. Szybko jednak poświęcił się architekturze i pierwszy dom zaprojektował w wieku osiemnastu lat. Wyjechał do Paryża, który wówczas był siedzibą bohemy artystycznej z całego świata. Zaprzyjaźnił się z malarzem Amédée Ozenfantem, z którym około 1918 roku zainicjował nowy ruch artystyczny – puryzm, wywodzący się bezpośrednio z kubizmu. Artyści wydawali czasopismo „L’Esprit Nouveau”, w którym Jeanneret-Gris zaczął publikować pod pseudonimem Le Corbusier. Styl purystyczny miał wedle twórców wyrażać nowy język form, a w związku z tym powinien opierać się na prostych bryłach – kulach, stożkach, sześcianach i podstawowych, pastelowych kolorach. Miała to być sztuka o rygorystycznej dyscyplinie formalnej. W 1922 roku Le Corbusier, razem ze swoim kuzynem Pierre’em Jeanneretem, założył w Paryżu studio architektoniczne. To w latach dwudziestych Le Corbusier opracował swoje najważniejsze teorie urbanistyczne i architektoniczne, które zawarł między innymi w książce „W stronę architektury”. Po II wojnie światowej artysta został prekursorem brutalizmu w architekturze.

Le Corbusier zrewolucjonizował myślenie o budynku jako funkcjonalnej przestrzeni do życia. Jego twórczość opierała się na pięciu punktach-postulatach. Mianowicie, jego zdaniem budynki mieszkalne powinno się wznosić według konstrukcji słupowej, tak, aby wykorzystać parter. Miały posiadać poziome pasy okien, dające dużo światła, oraz płaskie dachy, na których znalazłyby się tarasy i ogrody. Dzięki konstrukcji słupowej możliwe było dowolne kształtowanie elewacji. Wnętrza miały być oparte na otwartym planie – należało unikać małych i zamkniętych przestrzeni. Efektem realizacji tych zasad były wedle niektórych białe „pudełka na słupach”, zaś zdaniem innych – obiekty o idealnych proporcjach niczym greckie świątynie. Twórczość Le Corbusiera uchodziła za niezwykle kontrowersyjną. Między innymi jego projekty przebudowy Paryża wzbudzały silne emocje – architekt proponował wyburzanie zabytkowych dzielnic, by wprowadzić racjonalnie wydzielone strefy mieszkalne, tereny zielone, miejsca pracy i załatwiania interesów.

Od początku swojej kariery Le Corbusier zajmował się również planami urbanistycznymi dla miast, m.in. dla: Algieru, Sztokholmu, Moskwy, Buenos-Aires, Montevideo, Rio de Janeiro, Zurychu, Antwerpii, Barcelony, Nowego Jorku, Marsylii i od roku 1912 do 1960 dla Paryża. W lipcu 2016 roku siedemnaście prac legendarnego projektanta znalazło się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Le Corbusier jest uznawany za prekursora i propagatora estetyki modernizmu w architekturze i designie. Mimo to wśród grupy krytyków zyskał sobie niechlubne miano „zabójcy miast”, między innymi z powodu odhumanizowanych blokowisk i szerokich arterii, które powstawały z inspiracji jego ideami. Inną kwestią, do dziś zajmującą biografów architekta, była współpraca z bardzo różnymi osobistościami i środowiskami, np. z Rockefellerem, Mussolinim, Nehru, Stalinem czy rządem Vichy. W związku z aktywnymi zabiegami wizerunkowymi i automitologizacyjnymi badacze życiorysu podważają również wypadek, w wyniku którego zginął. Le Corbusier utonął 27 sierpnia 1965r. w Cap Martin na Lazurowym Wybrzeżu podczas kąpieli w Morzu Śródziemnym.