Tango w Zachęcie

Ta ekspozycja to swoista podróż w PRL-owską przeszłość związaną z powojennym mieszkalnictwem. Tytuł wystawy odnosi się do słynnego „oskarowego” polskiego filmu animowanego „Tango” w reż. Zbigniewa Rybczyńskiego i wykreowanej fabuły rozgrywającej się na przestrzeni 16 metrów kw. – czyli powierzchni jednego pokoju według obowiązujących ówcześnie normatywów budowlanych w Polsce. W tamtej rzeczywistości, przy deficycie budowanych mieszkań i konieczności ich zasiedlania, często przez wielopokoleniowe rodziny – funkcjonalne umeblowanie i stworzenie minimalnych choćby warunków prywatności stanowiło nie lada wyzwanie dla architektów i projektantów.

Centralny punkt ekspozycji stanowi powiększona do imponujących rozmiarów meblościanka. Charakterystyczny przedmiot, będący pokłosiem konkursu, zorganizowanego w 1961 roku przez Związek Polskich Artystów Plastyków oraz Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego, który w założeniu miał wykreować popularny, a zarazem funkcjonalny mebel, mieszczący się w małych mieszkaniach. To właśnie meblościanka Kowalskich (projekt małżeństwa Bogusławy i Czesława Kowalskich) okazał się uniwersalnym rozwiązaniem, wielokrotnie później modyfikowanym (także przez innych projektantów) - na całe dziesięciolecia wypełniającym niewielkie wnętrza mieszkalne. Wystawa pokazuje w bardzo interesujący sposób pomysłowość w zagospodarowaniu przestrzeni mieszkalnych w warunkach materialnego i metrażowego deficytu. Odwołuje się również do funkcjonalnego projektowania osiedli mieszkaniowych, pokazując, jako „wzorcowy” przykład, słynne osiedle Sady Żoliborskie, proj. Haliny Skibniewskiej.

Przy organizacji wystawy współpracował Instytut Wzornictwa Przemysłowego – przekazując szereg materiałów dokumentujących działalność IWP w tym obszarze projektowania, jak również zdjęcia autentycznych mieszkań z wielkopłytowych osiedli mieszkaniowych lat 70. w Krakowie, Poznaniu i Lublinie.

Dzięki przekazanym przez IWP zdjęciom, możemy po latach ocenić wartość tych pomysłów i zaproponowanych rozwiązań oraz z perspektywy minionych dziesięcioleci skonfrontować z dzisiejszą rzeczywistością.

Wystawa „Tango na 16 metrach kwadratowych” w Galerii Zachęta do 14 października 2018.