Sztukaterie

W architekturze i wnętrzarstwie stosowane od dawien dawna. Znamy je z wycieczek do bogato zdobionych zamków i pałaców, widujemy w tradycyjnie urządzonych starych kamienicach. Błędem byłoby jednak sądzić, że są jedynie reliktem przeszłości – dziś cieszą się coraz większym powodzeniem. Urzekają wielością form i znajdują zastosowanie w klasycznych, eklektycznych, a także nowoczesnych wnętrzach.

OKIEM ARCHITEKTA

Marta Gawlicka / www.hshmg.pl

Sztukaterie: elementy dekoracyjne, montowane do podłoża (ścian, sufitów). Stosowane w architekturze od starożytności... STOP. Wystarczy tej teorii. Jeśli nie jesteśmy pasjonatami, taka wiedza nam wystarczy. Na ten temat napisano mnóstwo, a w dobie internetu nawet nie musimy iść do biblioteki. Sztukateria jest jak makijaż u kobiety: musi być dobrze wykonana, aby zdobić. Musi też być stosowna, ma tworzyć zgraną całość z resztą wnętrza. Bez względu na to, czy będzie motywem przewodnim stylizacji, czy jej pięknym dopełnieniem, nie może konkurować z innymi ozdobami. Koniecznie też musi pasować do właściciela, dlatego zastanówmy się, czy będziemy ją czasem odkurzać (kurz na pewno będzie osiadał), czy mamy małe dzieci i zwierzęta, które mogą ją uszkodzić (nie róbmy wtedy na ścianach tańszej styropianowej wersji). I na koniec: musi być proporcjonalna - inaczej będzie wyglądać dziwacznie. A wracając do teorii, przeżywa właśnie renesans.

 Najprostszym i najczęściej spotykanym zastosowaniem sztukaterii są gzymsy i cokoły – listwy położone na styku ścian z sufitem i podłogą dają efekt eleganckiego wykończenia wnętrza. W zależności od ulubionego stylu: zdobne i bogate ornamentyką, bądź spokojniejsze, delikatnie podkreślające wybrane fragmenty aranżowanej przestrzeni. Podpowiedź: oprócz swej funkcji dekoracyjnej mogą posłużyć też do ukrycia karniszy od zasłon, przewodów lub dodatkowych źródeł światła. 

Rozety stanowią efektowne tło dla lampy, ale mogą też być stosowane niezależnie, jako pojedynczy ozdobny plafon, bądź ciekawie skomponowana grupa ozdób – także na ścianach, nie tylko na suficie. W wersji klasycznej występują przeważnie w motywach kwiatowych, współcześnie projektowane również w bardziej minimalistycznych, geometrycznych kształtach.  

Listwy ścienne dają wielorakie możliwości uszlachetnienia naszego wnętrza. Z ich pomocą stworzymy na ścianach małe i duże „dzieła sztuki”, których treścią może być wzorzysta tapeta, kontrastowy kolor  lub tylko wyróżniająca się faktura. Mogą być oryginalną ramą dla lustra, okna, kominka czy telewizora. Najprostsze nawet drzwi, obwiedzione zdobioną sztukateryjną listwą, nabiorą wyjątkowego charakteru. Możemy obramować wnękę lub ścienną szafę, bądź użyć listew jako samodzielnych elementów dekoracyjnych. Ograniczeniem jest tu jedynie nasza wyobraźnia.

OKIEM ARCHITEKTA

Danuta Wojdygo-Ryfa / INTERIOR DESIGN

Sztukateria kojarzona dotychczas z wnętrzami  klasycznymi z powodzeniem znajduje zastosowanie w nowoczesnych aranżacjach. Użycie takich detali jak fasety, listwy naścienne, pilastry, czy cokoły daje nam możliwość indywidualnego kształtowania przestrzeni i sprawia, że wnętrze zyskuje stylowy i elegancki wygląd. Sztukateria może być zastosowana na każdym etapie użytkowania obiektu. Świetnie sprawdza się jako dodatkowy element podczas remontu lub choćby liftingu wnętrza. Dzięki sztukaterii każde wnętrze może ulec szybkiej metamorfozie. Umiejętne zastosowanie elementów dekoracyjnych wraz  z kolorem sprawi, że pomieszczenie optycznie zyska na wysokości, czy głębi. Listwy mogą być pomocne w ukryciu wad pomieszczenia, takich jak nierówne ściany czy kable natynkowe. Dawniej, aby wzbogacić wnętrze stosowano sztukaterię gipsową. Obecnie możemy zastosować także równie efektowną sztukaterię poliuretanową – powszechnie dostępną w wielu ciekawych wzorach, łatwą w montażu i odporną na uszkodzenia.

Tradycyjnie sztukaterie odlewane są z gipsu, obecnie zaś również z lżejszych i tańszych tworzyw – poliuretanu czy styropianu. Współczesna sztukateria to też nowoczesne, graficzne wzory, które doskonale pasują do współczesnych wnętrz i pozwalają na żonglowanie stylistykami.

A na koniec ciekawostka: na rynku dostępne są również przestrzenne tapety z dużym powodzeniem udające sztukateryjne panele. Fragment ściany oklejony taką tapetą i obwiedziony ozdobną ramą z pewnością doda klasycznego wyrazu naszemu wnętrzu. I o to chodzi.

.